Η Befana είναι μία από τις πιο αγαπημένες και ιδιαίτερες μορφές της ιταλικής λαϊκής παράδοσης. Εμφανίζεται κάθε χρόνο τη νύχτα της 5ης προς 6η Ιανουαρίου, παραμονή των Θεοφανίων (Epifania), και αποτελεί σύμβολο που συνδυάζει τον χριστιανισμό με αρχαίες παγανιστικές δοξασίες.

Ποια είναι η Befana;

Η Befana απεικονίζεται συνήθως ως μια καλοσυνάτη γριά μάγισσα, με μαντίλα στο κεφάλι, παλιά ρούχα και μια σκούπα, πάνω στην οποία πετάει από σπίτι σε σπίτι. Παρόλο που η εμφάνισή της θυμίζει μάγισσα, ο χαρακτήρας της είναι φιλικός και προστατευτικός, ιδιαίτερα προς τα παιδιά.

Σύμφωνα με την παράδοση, η Befana μπαίνει στα σπίτια από την καμινάδα και αφήνει:

• Γλυκά και δώρα στα καλά παιδιά
• Κάρβουνο (συνήθως ζαχαρωτό) στα άτακτα παιδιά

Ο μύθος της Befana και οι Τρεις Μάγοι

Η πιο διαδεδομένη ιστορία λέει ότι οι Τρεις Μάγοι, στον δρόμο τους για να βρουν το Θείο Βρέφος, ζήτησαν πληροφορίες από μια ηλικιωμένη γυναίκα – τη Befana. Εκείνη αρνήθηκε να τους ακολουθήσει γιατί είχε δουλειές. Αργότερα μετάνιωσε, πήρε δώρα και ξεκίνησε να τους βρει, αλλά δεν τα κατάφερε. Έτσι, άρχισε να γυρίζει από σπίτι σε σπίτι, προσφέροντας δώρα σε όλα τα παιδιά, ελπίζοντας ότι κάποιο από αυτά θα ήταν ο μικρός Ιησούς.

Αρχαίες ρίζες της παράδοσης

Η Befana δεν έχει μόνο χριστιανικές ρίζες. Πολλοί ιστορικοί τη συνδέουν με αρχαίες ρωμαϊκές και αγροτικές παραδόσεις, που σχετίζονταν με το τέλος του αγροτικού έτους και την αναγέννηση της φύσης. Η μορφή της συμβολίζει το παλιό έτος που φεύγει, για να δώσει χώρο στο καινούργιο.

Η Befana στη σύγχρονη Ιταλία

Σήμερα, η Befana παραμένει εξαιρετικά δημοφιλής σε όλη την Ιταλία. Στις 6 Ιανουαρίου διοργανώνονται:

• Γιορτές και παρελάσεις
• Λαϊκές αγορές (mercatini della Befana)
• Παιδικές εκδηλώσεις και μεταμφιέσεις

Ιδιαίτερα γνωστή είναι η γιορτή της Befana στην Piazza Navona στη Ρώμη, όπου η πλατεία γεμίζει πάγκους, γλυκά, παιχνίδια και φιγούρες της Befana.

«L’Epifania tutte le feste porta via»

Οι Ιταλοί λένε χαρακτηριστικά:

L’Epifania tutte le feste porta via

Δηλαδή: Τα Θεοφάνια παίρνουν μαζί τους όλες τις γιορτές. Με τη Befana κλείνει επίσημα η περίοδος των Χριστουγέννων και ξεκινά η επιστροφή στην καθημερινότητα.

Η Befana ως πολιτιστικό σύμβολο

Η Befana δεν είναι απλώς ένα λαϊκό παραμύθι. Είναι ένα πολιτιστικό σύμβολο της Ιταλίας, που διδάσκει την έννοια της μετάνοιας, της γενναιοδωρίας και της ελπίδας. Μέσα από μια απλή ιστορία, περνά στα παιδιά – αλλά και στους μεγάλους – το μήνυμα ότι ποτέ δεν είναι αργά να προσφέρεις.

---

Τριανταφύλλου Ευστάθιος

Καθηγητής Ιταλικών

● Περισσότερα άλλα θέματα & για την Ιταλία θα βρείτε στο Blog (Εδώ!) και δωρεάν Ασκήσεις (Εδώ!) .

● Αν είστε ευχαριστημένοι από την σελίδα μας, θα μας βοηθούσε πολύ αν αφήνατε την εμπειρία σας και ένα θετικό σχόλιο στη σελίδα μας στο Google! (Εδώ !)

Προγραμματίστε ένα Δωρεάν Μάθημα στο italika.gr Τώρα!